Auteur: Sjaan Dijkman

Het stilleven in de documentaire fotografie

A.

De meerwaarde van deze stillevens voor het gehele documentaire project “Leaving home” ligt in het feit dat deze foto`s allemaal iets zeggen over het bruisen van het leven van Chilli thuis (2,3,4,6), de droefheid over het afscheid (5), de hoop op verbinding die er nog is nu ze weg is(1).

B.

soort stilleven: geplaatst in het geheel van het documentaire project vind ik alle foto`s documentair. Ze zijn in het geheel van de documentaire geplaatst als iets zeggend over het  leven thuis, het afscheid(sfeestje). Als ze niet in de drieluiken zouden staan maar op zichzelf vind ik foto 2, 3, 4 en 5 een verwijzende functie hebben. Je kunt, los van de documentaire, zelf een verhaal verzinnen bij deze foto`s.

C.

Drieluik van moeder, plakwimpers, vader: De portretten van vader en moeder geven hun gevoelens weer over het afscheid van hun dochter Chilli die het huis heeft verlaten. Moeder legt zich verdrietig neer bij het vertrek; vader kan zijn emoties niet de baas en laat zijn tranen de vrije loop en dit alles rondom de kunstwimpers die door dochter op een schaaltje zijn achter gelaten.

Opdracht A:

Opdracht B:

Hans van der Meer laat met zijn serie “Uit voorraad leverbaar” op een verhalende/kritische manier beelden zien van winkelstraten in verschillende plaatsen in Nederland waarbij men bij de bouw streefde naar uniciteit, maar door het gebruik van doorsnee straatmeubilair verzandde in algemeenheid.

Rudie Kleingeld creëert met zijn serie “Black and Light” Ansel Adams-achtige beelden waarbij het licht een belangrijke rol speelt. Ik plaats hem in het schema op: romantisch/esthetisch

Saskia Boelsems beïnvloed door het romantische in de schilderkunst, schildert zij in haar serie “More photos” het landschap vanuit haar persoonlijke beleving

Bas Meelker creëert in “Nieuw werk” zijn landschappen op een romantische esthetische manier. Maar door het gebruik van filters en lange sluitertijden neigen zijn beelden ook wel naar het persoonlijke.

Rudie Kleingeld spreekt mij het meest aan vanwege het prachtige gebruik van licht en de rust die zijn beelden uitstralen, hoewel ik de meeste beelden te korrelig vind.

Opdracht C:

Ik stel jullie voor eens te kijken naar het werk van de Ierse fotograaf Michael McLaughlin en dan met name naar “Out on a Western Plain”, zwart wit beelden over het landschap in Zuid Amerika. McLaughlin is in zijn werk geïnspireerd door Ansel Adams. Er straalt zoveel rust en sereniteit uit zijn werk!

HET PORTRET

Dit verhalende portret maakte ik als laatste in een drieluik: een serie van 3 foto`s waarmee ik wilde laten zien dat een persoon die zich niet geliefd, niet gewaardeerd, niet gezien voelt door liefdevolle aandacht open bloeit en zich durft bloot te geven. Dat laatste verbeeldt deze foto. Als op zichzelf staand portret zou je het misschien een subjectief portret kunnen noemen: het drukt een gemoedstoestand uit.

Dit was mijn volledige serie die ik de titel: “Ontluiken” gaf. Met dank aan Jinte, mijn model voor deze serie!

Foto`s uit mijn jeugd……..

Wat mij vooral opviel bij het uitpluizen van de fotoalbums was de kleding. Verder voegde ik een foto toe van mijn fotograferende vader, mijn inspirator; hoewel zijn gevleugelde uitspraak was:”fotograferen is niets voor meisjes” (????!!!)

A. Wat wil Doug Wallace in beeld brengen?

Een vrijgezellenparty waarbij de feestvierders zich op een losgeslagen manier gedragen te midden van een “normale” omgeving. Het gedrag van de feestende personen in kwestie is uitdagend, onmatig en soms bizar duidelijk ook als gevolg van drankgebruik. In sommige beelden (hakken verruild voor slippers; het binnendragen van de opblaas penis; scene aan de boulevard; bij het inschenken van de drank; tijdens het eten in de cafetaria ) is ook zichtbaar dat de dames zich niet altijd even happy voelen.

B. De fotografische aspecten:

De beelden zijn spontaan genomen, uit de losse pols waarbij de esthetiek van het beeld is losgelaten. De kleuren zijn vaak primair en verzadigd. Dit alles maakt het verhaal sterker!

C. Serie van Anastasia Rudenko:

Sleutelbeeld 4: Moeder verstopt zich achter een deur terwijl vader om de hoek grijnzend naar haar kijkt; moeder in elkaar gedoken met een traan op haar wang. De dreiging en het verdriet zijn duidelijk voelbaar.

Sleutelbeeld 3: twee kindertekeningen: een met vader en moeder waarbij vader moeder met iets wil slaan. Door deze tekening is een kruis gezet. Op de andere tekening zijn bloemen getekend met eronder MAME: mamma. Het kind geeft met deze twee beelden een duidelijke boodschap: afkeuring van het geweld en troost en liefde voor mamma.

Sleutelbeeld 13: vader en moeder zijn in het gezelschap van een politieagent en moeder wijst naar vader als boosdoener terwijl vader het gebaar van “de vermoorde onschuld” maakt.

Alle beelden in deze serie zijn in zwart wit, door de onscherpte, korreligheid van e beelden en armoedige omgeving én door de scenes die zijn vastgelegd maakt de hele serie op mij een troosteloze, deprimerende indruk!

Een vormserie: glazen waarvan een deel lichtelijk aangeschoten raakt, maar zich ook weer redelijk herstelt……. (zit er ook een sequentieel element in?)

Dit is een voorbeeld van mapjes van typologieën die ik af en toe voor de grap maak, b.v. van fietsen, lantaarnpalen, voordeuren van huizen, kaarsen en in dit geval: crucifixen.

Deze associatieve serie gaat over de gevangenschap van mijn vader tijdens de Tweede Wereldoorlog (hij overleed in 2011, bijna 95 jaar oud)…….. en nog……..

OPDRACHT A

De serie van Hellen van Meene

Dit is een boeiende opdracht, ook wel een uitdaging!

Ik koos voor de foto`s 2, 3, 1 en ook in deze volgorde. De foto`s vormen samen een verhaal in mijn ogen: het meisje moet naar bed maar voelt zich er niet happy bij (gespannen, ietwat angstige uitdrukking, zich beschermend met een dekentje) want als ze gaat slapen heeft ze last van nachtmerries (in foto 2 staat ze in het felle licht tegen de muur gedrukt; de sleutelfoto volgens mij. Ze kiest ervoor om de vlucht te nemen naar de huiskamer (foto3) waar ze in een stoel uiteindelijk in rustige slaap valt.

Alle foto`s stralen een jaren ’50 sfeer uit (kleurgebruik, muren, meubels, kleding)

Wat me bovendien trof waren de lichtvlakken, nogal driehoekig, die de muren en gordijnen belichten maar ook geheel of deels het meisje.

Ik zou de serie de naam “de nachtmerrie” willen noemen.

Opmerking: persoonlijk denk ik dat er allerlei combinaties van deze 10 foto`s mogelijk zijn met steeds weer een andere titel, zowel verhalend als documentair; dat maakt het voor mij een uitdaging, maar de serie die ik zelf heb gecreëerd riep bij mij de volgende emotie op: ik had met het kind te doen. Ze ziet op tegen de telkens terugkerende nachtmerrie, maar vindt voor zichzelf wèl een oplossing!

OPDRACHT B

Ik koos voor de documentaire foto’s van de fotograaf Jan van Veen, met name de reportage van Kurdistan in zijn serie Scars of war.

Door zijn manier van fotograferen (zijn standpunt en cameragebruik) brengt hij je “in” de foto; de kijker beleeft mee waardoor deze serie voor mij een sterk emotioneel karakter krijgt

Crimes are committed by people. They are not committed by abstract entities like nationalities. The victims are not abstractions,  altought they are often perceived as much when their numbers accumulate by the thousands.”